به گزارش شمالغرب به نقل از نیریمیز، اردبیل تمدنی سه هزار ساله در حاشیه جاده ابریشم دارد که سابقه تاریخی و باستانی آن را کاروانسراهای بی نظیر به جهت نوع معماری و تجمیع هنرهای ظریف ایرانی بیان می کند.

در گذشته گذرگاه كاروانهای تجاری و نظامی متعددی بوده که زمینه احداث كاروانسراها را فراهم کرده است. بسیاری از این کاروانسراها بعدها به دلايلی همچون تغيير مسیر راههای مواصلاتی و گذر زمان از بین رفته اند و تنها آثار تعداد محدودی از آنها باقی است.

اما همین تعداد باقیمانده گواه از تاریخ تجارت پر رونق این منطقه در طول اعصار داشته به‌طوریکه به عقیده کارشناسان وجود کارونسرا در شهرستانهای مختلف این استان بیانگر رونق اقتصادی تمامی شهرهای این منطقه در گذشته است.

از جمله مهمترین کاروانسراهای استان اردبیل می توان به كاروانسرای سنگی صائین در نیر، شاه عباسی شورگل در بیله سوار، عباسی نقدی كندی و قانلی بولاغ در مشگين شهر اشاره کرد.

کاروانسرای شاه عباسی در كنار جاده قدیمی نیر به سراب در 10 كیلومتری شهر نیر و در یكی از برفگیرترین گردنه‌های كشور یعنی در گردنه صایین در دوره صفوی به فرمان شاه عباس بنا شده و جزو یكی از 999 كاروانسرای ساخته شده در این دوره است.

مصالح موجود كوهستان یعنی سنگ عمده ساختار آن را تشكیل می دهد و علاوه بر سهولت دسترسی و فراوانی آن در محل عنصر مقاوم و پایداری هم به شمار می رود.

طراحی این كاروانسرا كاملا سازگار با اقلیم و شرایط محل صورت گرفته ، چرا كه عرض و ارتفاع ورودی های فضاهای زیستی داخل ، به حداقل ممكن كاهش یافته طوری كه با اندك وسایلی می‌توان آن را مسدود و از نفوذ سرما و كوران برف به داخل آن جلوگیری كرد.

روزنه‌های سقفی این كاروانسرا در حداقل اندازه در نظر گرفته شده و از نظر تبادل هوا در صورت نیاز و نیز تامین روشنایی فضاهای داخل عملكرد منطبق با نیاز را به رخ می كشد. ورودی های فضاهای ارتباطی داخل در مركز بنا نسبت به فضاهای جانبی مقداری بزرگتر در نظر گرفته شده تا چهار پایانی كه همراه و مورد استفاده كاروانیان بوده نیز بتوانند در داخل پناه بگیرند.

ملات اتصال دهنده سنگ های بنا ساروج است و یك گنبد كوچك سنگی نیز بر روی یك فضای مربع شكل در مركز بنا قرار دارد ، این گنبد بر روی چهار سكنج اجرا شده است.

كاروانسرای شاه عباسی نیر در تاریخ چهارم فروردین 1362 با شماره ملی 1653 در فهرست آثار ملی كشور ثبت شده است.